Stan wojenny – perspektywa pokoleniowa
Trzynasty grudnia jest wciąż wyjątkową datą we współczesnej historii Polski, pomimo upływu kilkudziesięciu lat. W związku z jego rocznicą w dniu 13 grudnia 2023 roku na Wydziale Nauk Społecznych odbyła się debata „Stan Wojenny – perspektywa pokoleniowa” organizowana przez Centrum Aktywności Studenckiej i Doktoranckiej UG, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Bałtycki oraz Komisję Zakładową NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Gdańskiego.
Uczestników powitał Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku dr Marek Szymaniak, który skupił się na perspektywach innych od pokoleniowej choćby społecznej czy perspektywie ofiar. Wyraził również zainteresowanie tym czym dla zgromadzonych studentów jest stan wojenny.
Następnie głos zabrała Dyrektor Zarządu Instytutu Bałtyckiego Danuta Plecka, która opowiedziała o tym jak duże znaczenie ma pamięć o stanie wojennym, także w murach uczelni gdzie wciąż prowadzone są badania na temat tych trudnych dni.
Jako ostatni gości powitał Przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność dr hab. Profesor Franciszek Makurat, który wspomniał stan wojenny z perspektywy osoby będącej pracownikiem UG. Wspominał o tym jak działał na rzecz uwolnienia studentów aresztowanych w czasie stanu wojennego i jak pamięta moment jego wprowadzenia, także o tym jak reagowała społeczność akademicka.
Wykład wprowadzający wygłosił emerytowany profesor w Instytucie Politologii na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego Bogdan Chrzanowski. W wielu wątkach do których się odniósł szczególnie istotne były te związane z jego własnym doświadczeniem z lat 1980-1981. Uznał również, że groźba interwencji sowieckiej 1981 roku była realna podobnie jak choćby w 1956 roku. Mówił również o roli opozycji politycznej i autentycznej niechęci do niektórych jej członków (m.in. Adama Michnika i Jacka Kuronia) ze strony generała Wojciecha Jaruzelskiego.
Następnie odbyła się dyskusja moderowana przez doktora Dominika Bienia z CASID. Uczestniczyli w niej prof. Bogdan Chrzanowski, dr Daniel Czerwiński (naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Gdańsku), i dr Piotr Abryszeński, pracownik tego biura. W ramach dyskusji mówiono o przyczynach stanu wojennego. O tym na ile można wskazywać na podobieństwa między stanem wojennym a wcześniejszymi istotnymi przełomami w historii Polski. Dyskutowano również o przebiegu stanu wojennego a także jego skutkach społecznych, politycznych i gospodarczych.
Pojawiły się również pytania od publiczności, studentów którzy urodzili się kilkadziesiąt lat po rozpoczęciu stanu wojennego. Pytano nie tylko o kwestie związane z samym stanem wojennym, ale również dziedzictwem ruchu Solidarności w latach osiemdziesiątych XX wieku.
Na koniec wywiązała się dyskusja na temat tego na ile na podstawie aktualnie znanych źródeł można stwierdzić, że groźba sowieckiej interwencji była realna a na ile jedynie stanowiła pretekst dla decyzji podjętych przez władze Polski Ludowej. Wniosek jaki pojawił się na koniec spotkania dotyczył tego, że jest potrzeba i pole do prowadzenia kolejnych tego typu spotkań a akademia jest doskonałym miejscem do dyskutowania na temat istotnych wydarzeń historycznych, także z perspektywy krytycznej.
0 komentarzy